مصارف آب:
ما در سيارهاي زندگي ميكنيم كه بيشتر سطح آن را اقيانوس ها و درياها پوشانده اند. سيّارهي پر آبي كه ساكنان آن به بركت وجود آب زنده اند و در آن زندگي مي كنند. وجود مقادير بسيار زياد آب در كره ي زمين سبب شده است كه سيّارهي ما در منظومه شمسي تنها سيّارهي مناسب براي زندگي باشد.
توجه: نزديك به سه چهارم كره زمين ( 75 %) را آب فرا گرفته است. از اين رو هنگامي كه از فضا به كرهي زمين نگاه مي كنيم، عموماً آن را به صورت كره اي به رنگ آبي مي بينيم.
توجه: نزديك به دو سوّم (6/66 %) جرم بدن انسان را آب تشكيل مي دهد.
ويژگي هايي كه آب را به يك مايع زندگي بخش تبديل كرده است، مي تواند آن را به يك ماده كُشنده نيز مبدّل سازد. زيرا بسياري از مواد شيميايي در آب حل مي شوند و يا به كمك آب از جايي به جايي ديگر منتقل مي شوند و سرانجام وارد درياها و اقيانوسها مي شوند. خارج كردن اين گونه مواد شيميايي از آب كار خيلي آساني نيست.
چند نكته ي پيرامون منابع آب روي كره زمين:
1 - بزرگ ترين منبع آب شور روي كره زمين به اقيانوس ها تعلق دارد.
2 - بزرگ ترين منبع آب شيرين روي كره زمين به يخ هاي قطبي و يخچال هاي طبيعي اختصاص دارد.
3 - كوچك ترين منبع آب شيرين روي كره زمين به بخار آب موجود در هوا اختصاص دارد.
4 - مقدار آب شيرين موجود در كره زمين كه تمام انسان ها و موجودات زنده غيردريايي بر سر آن بايد به رقابت بپردازند، حداكثر 5/0 درصد مي باشد.
توجه: اگرچه يخ هاي قطبي و يخچال هاي طبيعي دو منبع مهم براي توليد آب شيرين به شمار مي آيند، اما با اين حال سرعت ذوب شدن آن ها بسيار آهسته است و تأمين كنندهي نيازهاي انساني، صنعتي و كشاورزي نيستند.
به طور كلي نتيجه گرفتيم چون آب درياها و اقيانوس ها شور است و نمي تواند از آن براي نوشيدن و مصارف صنعتي به كار برد و در عين حال همچنين يخ هاي قطبي و يخچال هاي طبيعي نيز بسيار آهسته ذوب مي شوند، بنابراين آب مايعي است كه در عين فراواني در كره زمين، براي مصارف مورد نياز انسان كمياب مي باشد.
توجه: مجموع بارندگي ساليانه در ايران حدود 400 ميليارد مترمكعب است كه 284 ميليارد متر مكعب آن به طور مستقيم تبخير مي شود و تنها بخش كمي از آن به صورت آب هاي سطحي و زيرزميني، منابع آب كشور را تأمين مي كند.
توجه: در حالي كه در حدود يك درصد از جمعيت جهان در ايران زندگي مي كند، تنها 36/0 درصد از منابع آب شيرين جهان در ايران است.
به طور كلي انسان ها از آب در سه بخش از زندگي خود استفاده مي كنند:
* شرب و بهداشت
* كشاورزي
* صنعت
بهداشت آب
شناخت آب از نظر كيفيت و كميت و چگونگي حصول آن قدمي اساسي در جهت بهينه سازي مصرف آن ميباشد. اگر چه بيش از سه چهارم كره زمين را آب فرا گرفته است، سهم قليلي از آبهاي موجود، براي مصارف بهداشتي و كشاورزي، قابل استفاده است. زيرا حدود 3/97 درصد اقيانوسها و 1/2 درصد يخهاي قطبي و 6/0 درصد درياچه ها و رودخانه و آبهاي زيرزميني وجود دارد كه حدود 36/0 درصد كل منابع آب ميباشد. آب اقيانوسها، درياها و اغلب درياچه ها و بسياري از منابع آب زيرزميني به علت شوري بيش از حد و داشتن املاح معدني براي مقاصد بهداشتي، كشاورزي و صنعتي، غيرقابل استفاده ميباشند.
آب ماده حياتي است كه بطور يكنواخت در سطح كره زمين موجود نميباشد. در نتيجه بسياري از نقاط كره زمين با كمبود آب مواجه است. حركت مداوم بخار آب به هوا و برگشت آن به زمين را گردش آب در طبيعت مينامند.
انرژي خورشيد باعث تبخير آب اقيانوسها، رودخانه ها، درياچه ها و منابع آب سطحي ميگردد. بخار آب فشرده شده همراه توده هاي هوا باعث نگهداري آب در هوا شده و موجب تشكيل ابر باردار يا ذخيره كننده آب ميشود ريشه گياهان، آب و رطوبت موجود در خاك را گرفته و از طريق روزنه هاي تنفسي برگها به هوا فرستاده و به بخار تجمع يافته در هوا اضافه ميشود كه در شرايط مناسب به صورت نزولات جوي به زمين برميگردد.
آب يك عنصر حياتي است با ويژگيهاي قابل توجه و كم نظير، يكي از مهم ترين عناصر شيميايي ميباشد كه قسمت اعظم موجودات زنده و محيط زيست راتشكيل ميدهد. اين ماده 70% گياهان را تشكيل ميدهد. آب فراوانترين و بهترين حلال در طبيعت است. آب يك مايع زيست شناختي است كه واكنشهاي فيزيكوشيميايي سوخت و ساز در پيكره موجودات زنده را مقدور و تسهيل مينمايد ومحيطي است براي نقل و انتقال مواد در بدن موجودات زنده كه علاوه بر نقش موثرآن در متابوليسم، دفع مواد زائد حاصل از فعاليتهاي زيست شناختي موجود زنده را موجب ميشود. آب ناشي از تعريق در گرما باعث خنك كردن بدن ميگردد. آب و انيدريد كربنيك توسط انرژي خورشيدي در پيكره گياهان سبز تبديل به كربوهيدرات يا انرژي شيميايي ميشود.
اگر چه آب خالص در طبيعت يافت نميشود. اما آب خالص مايعي بيرنگ، بيبو و بي مزه است كه داراي نقطه انجماد صفر و نقطه جوش 100 درجه سانتي گراد ميباشد ساختار شيميايي آن به صورت H2O است كه به احتمال كمتر از 3/0 درصد آبهاي موجود در طبيعت بر دارنده ايزوتوپهاي H4O2 ، H6O3 نيز ميباشند. آب در چرخه گردش خود قادر است املاح و گازهاي موجود در طبيعت را به صورت محلول در آورده و بسياري از آلودگيها را همراه خود به حركت در آورد. آب باران قبل از رسيدن به زمين ناخالصيهاي موجود در هوا نظير ذرات، گازها، مواد راديواكتيو و ميكروبها را به سطح زمين آورده و در حين حركت در زمين نيز آلاينده ها را با خود حمل ميكند. به علاوه آبهاي جاري اغلب دريافت كننده فاضلابها و مواد زائد ناشي از فعاليتهاي انساني ميباشند.
بسياري از مشكلات بهداشتي كشورهاي در حال پيشرفت، عدم برخورداري از آب آشاميدني سالم است. از آنجايي كه محور توسعه پايدار، انسان سالم است و سلامت انسان در گرو بهره مندي از آب آشاميدني مطلوب ميباشد بدون تامين آب سالم جايي براي سلامت مثبت و رفاه جامعه، وجود ندارد. آب از دو بعد بهداشتي واقتصادي حائز اهميت است. از بعد اقتصادي به حركت درآورنده چرخ صنعت و رونق بخش فعاليت كشاورزي است. از بعد بهداشتي آب با كيفيت، تضمين كننده سلامت انسان است. آب با شكل ظاهري و با وسعت محتوايي آن دنياي زنده ديگري است.
اگر چه از ديد ما پنهان است، اما آب داراي آثار بسيار زيادي در حيات جانداران به ويژه انسان ميباشد. آب آشاميدني علاوه بر تامين مايع مورد نياز بدن به مفهوم مطلق آن يعني H2O ، در بردارنده املاح و عناصر ضروري براي موجود زنده و انسان ميباشد. كمبود پاره اي از آنها در آب ايجاد اختلال در بدن موجود زنده ميكند و منجربه بروز برخي بيماريها ميشود.
فقدان يد و فلوئور و ارتباط آنها با گواتر اندميك و پوسيدگي دندانها به ترتيب بيان كننده اين اهميت است. علاوه بر مواد شيميايي، موجودات ذره بيني گوناگوني نيز در آب پيدا ميشوند كه بعضي از آنها بيماري زا بوده و ايجاد بيماريهاي عفوني خطرناكي ميكنند. بهسازي آب رابطه مستقيمي با كاهش بيماريهاي عفوني دارد. بطوري كه پس از تامين آب آشاميدني سالم ميزان مرگ از وبا 1/74 درصد، ميزان مرگ از حصبه 3/63 درصد، ميزان مرگ به علت اسهال خوني 1/23 درصد و ميزان مرگ از بيماري اسهال 7/42 درصد كاهش يافت. بنابراين برنامه ريزي و هزينه در جهت تامين آب سالم سرمايه گذاري قابل توجهي براي آينده خواهد بود. تهيه و تامين آب آشاميدني سالم براي جامعه يكي از موثرترين و پايدارترين فنآوريها براي ارتقاء سلامت جامعه است
آب مصرفي براي توليد محصولات مختلف شايد در ابتدا مهم تلقي نشود ولي با تشديد بحران كم آبي در كشور توليد برخي محصولات تحت الشعاع قرار مي گيرد.
آب مجازي يكي از مقوله هاي تاثير گذار بر مصرف آب در كشور به حساب مي آيد كه در صورت عدم توجه در چگونگي مصرف آن مي تواند پيامدهاي ناخوشايندي براي منابع آبي كشور به دنبال داشته باشد.
با تشديد بحران آب در كشور اهميت توجه به اين موضوع افزايش يافت و صحبت از آن را بر سر زبان ها انداخت. توجهي كه سبب زير ذره بين رفتن اصلي ترين نمونه آب مجازي يعني محصولات كشاورزي شده و در نهايت مخالفت ها براي كشت برخي محصولات در استان هاي خشك و يا در كل كشور آغاز شده است.
ميزان مصرف آبي كه در ابتدا به چشم نمي آيد ولي با دقت بيشتر متوجه سهم كلان اين بخش مي شويم به گونه كه بنا بر بررسي هاي صورت گرفته براي يك عدد سيب زميني ۱۰۰ گرمي در حدود ۲۵ ليتر و براي برداشت يك عدد سيب ۱۰۰ گرمي ۷۰ ليتر، يك كيلوگرم خيار ۲۰۰ ليتر، هندوانه يك كيلوگرمي ۵۰۰ ليتر، يك كيلوگرم ذرت ۷۶۰ ليتر، يك كيلوگرم گندم ۱۳۰۰ ليتر و يك كيلوگرم برنج ۴۰۰۰ ليتر آب نياز دارد.
ميزان مصرف آب به دست آوردن محصولات گوشتي همچون يك كيلوگرم گوشت مرغ ۴۰۰۰ ليتر و براي به دست آوردن يك كيلوگرم گوشت گاو ۱۵۰۰۰ ليتر آب است.
ساير محصولات نيز ميزان مصرف قابل توجه دارد به گونه اي كه براي يك جفت كفش چرم ۸۰۰۰ ليتر، يك پرس چلوكباب ۴۸۰۰ ليتر و يك ساندويچ همبرگر ۲۵۰ گرمي ۲۴۰۰ ليتر آب مصرف مي كند.
اين نكته قابل توجه است كه در بخش صنعت، براي توليد يك دستگاه خودرو ۸۰۰۰۰۰ ليتر آب مورد استفاده قرار مي گيرد.
حداكثر آب خنك قابل ارائه در يك ساعت در اصطلاح ظرفيت سرمايش دستگاه آبسردكن ناميده مي شود.
اين ظرفيت بسته به نوع و كيفيت دستگاه آبسردكن متفاوت مي باشد. وجود محدوديت در سيستم سرمايش از جمله معايب دستگاه هاي آبسردكن قديمي بود. اين مشكل سبب مي گردد در ساعات شلوغ روزهاي گرم سال، افراد با مراجعه به آبسردكن ، آب گرم بنوشند.
همانطور كه گفته شد آبسردكن هاي قديمي از يك مخزن جهت خنك كردن آب بهره مي برند. در بالاي مخزن يك شناور تعبيه شده است. با برداشت آب از آبسردكن شناور مخزن پايين آمده و آب گرم وارد مخزن مي گردد در نتيجه دماي كلي آب بالا مي رود. از طرفي سيستم سرمايش جهت خنك كردن دوباره آب داخل مخزن شروع به كار مي كند. البته فرآيند اختلاط آب گرم و سرد بسيار سريعتر از فرآيند انتقال حرارت و خنك شدن آب به وقوع مي پيوندد. لذا در صورتي كه افراد زيادي ، در زمان كوتاهي به آبسردكن مراجعه كنند فرآيند گرم شدن آب از فرآيند سرد شدن ( كه نياز به زمان دارد ) پيشي مي گيرد. يكي از راهكارهايي كه براي كوتاه كردن زمان خنك شدن بكار مي رود افزايش توان سيستم سرمايش است كه متاسفانه منجر به مصرف بي رويه برق مي گردد بدين ترتيب دستگاه هاي قديمي حتي قادر نيستند ظرفيت اعلام شده توسط سازندگان را به طور پيوسته تحويل دهند.
با توجه به نحوه عملكرد آبسردكن آني ، هميشه مقداري انرژي جهت خنك كردن آب مصرفي به صورت ذخيره وجود دارد. اين مقدار انرژي بسته به ظرفيت دستگاه از چند ساعت تا چند هفته مي تواند عمليات خنك كردن آب مصرفي را به طور پيوسته به انجام برساند. اين گونه است كه با مصرف پي در پي از آبسردكن آني ، آب گرم نمي شود. و همگان فارغ از تاخر و تقدم در مراجعه به آبسردكن آب سرد مي نوشند.
.
- ۱۵ بازديد
- ۰ نظر