مهمترين دليل تصفيه آب حذف عوامل بيماريزا و ناخالصي هاي معلق و كلوئيدي است . آب آشاميدني بايد عاري از مواديكه بنحوي رنگ و بو و طعم نامطبوع توليد ميكنند باشد بعلاوه بايد در مصرف عادي چون پخت و پز و شستشو مشكل ايجاد نكند و در صنايع نيز آب مصرفي بايد موجب پيدايش رسوبات سخت در جدار ديگهاي بخار كه علاوه بر فرسودگي باعث ازدياد مصرف سوخت ميگردد نشود . با توجه به موارد ذكر شده آب بايد مورد تصفيه قرار گيرد . مهمترين روشهاي تصفيه قابل پيش بيني براي آبهاي معمولي عبارتند از :

1) گرفتن مواد درشت به كمك اشغالگير

2) ته نشين كردن مواد خارجي معلق در آب

3) تصفيه آب بوسيله صافيها

4) حذف برخي از مواد اضافي موجود در آب به كمك هوادهي ، مواد شيميايي مختلف و روشهاي متعدد ديگر

5) گندزدايي (ضد عفوني)

 

1_  آشغالگير :

قبل از ورود آب به تصفيه خانه به كمك شبكه هاي آشغالگير ، مواد بزرگ شناور در آب گرفته ميشوند در صورت زياد بودن مواد شناور در آب براي جلوگيري از بسته شدن شبكه هاي نامبرده آنها را در دو يا سه رديف با سوراخهاي گوناگون قرار ميدهند . شبكه هاي آشغالگير بيشتر براي برداشت آب از منابع سطحي مانند رودخانه ها مي باشد .      

 

2 _ حوضچه هاي ته نشيني :

الف ) ته نشيني بدون استفاده از مواد شيميايي :

تصفيه در استخرهاي ته نشيني را معمولاً تصفيه مقدماتي آب نيز مي نامند چون آبهاي موجود در طبيعت داراي مقداري مواد معلق مي باشند كه در مرحله اول بايد از آب گرفته شوند لذا آبرا وارد استخرهاي بزرگي ميكنند و از سوي ديگر خارج مي نمايند . سرعت آب بايد 2 تا 10 ميلي متر در ثانيه باشد . اين سرعت كافي است كه به ذرات معلق امكان ته نشيني را بدهد . اين كار ممكن است به شكل متناوب نيز صورت گيرد . يعني استخري را پر از آب كرده بگذارند ته نشين شود و سپس آب را خالي نموده و استخر را بشويند اين شكل كار تنها براي جريانهاي كم امكان پذير است و نياز به تعداد زيادي استخر دارد و امروزه كمتر مورد استفاده قرار مي گيرد . آب معمولاً بايد 2 تا 12 ساعت در استخر بماند كه بستگي به درجه ناخالصي آب و ابعاد استخر دارد . هرچه استخر گودتر باشد فاصله زماني در شستشوي آن بيشتر است . شكل استخر بايد به گونه اي طراحي شود كه از ايجاد جريان تند در سطح آب جلوگيري شود و آب در تمام استخر جريان داشته باشد .

 
ب) ته نشيني با استفاده از مواد شيميايي :

براي كوتاه كردن مدت زمان ته نشيني و نيز براي كم كردن مقدار نمكهاي محلول در آب غالباً استخرهاي معمولي ته نشيني كفايت نكرده و كاربرد مواد شيميايي جهت تصفيه آب لازم مي گردد .

مواد شيميايي كه براي ته نشيني مواد خارجي آب مصرف مي شوند بدو صورت زير كار ميكنند :

نخست مواد شيميايي مصرفي كه بيشتر داراي بار الكتريكي مثبت مي باشند مواد ريز معلق در آب را معمولاً داراي بار منفي هستند بدور خود جذب كرده و ذرات معلق بزرگتر و سنگين تري را مي سازند و براي ته نشيني آماده ميكنند . اين پديده را انعقاد مي نامند .

در مرحله دوم مواد شيميايي با نمكهاي محلول در آب تركيب شده و از نمكهاي محلول ، نمكهاي نامحلول بوجود مي آورند و انها را براي ته نشيني آماده مي سازند .

Packham و Miller جزو اولين كساني هستند كه در زمينه انعقاد و بخصوص اثر املاح آب و PH و نوع مواد معلق در عمل انعقاد مطالعاتي انجام داده اند و مشخص نموده اند كه عمل انعقاد اصولاً مي تواند باعث حذف و يا كاهش مواد زير گردد .

v    كدورتهاي ناشي از مواد معدني و آلي

v    رنگهاي حقيقي و ظاهري    

v    انگلها و انواع ميكروارگانيسم ها

v    مواد مولد بو و طعم

مواد شيميايي كه در تصفيه آبهاي آشاميدني بكار مي روند بسيار متنوع بوده و از مهمترين آنها سولفات آلومينيوم ، آلومينات سديم ، آهك ، كلرور آهن ، سولفات و سولفيت آهن و سولفات مس را ميتوان نام برد .

براي كاربرد مواد شيميايي در تصفيه آب از استخرهاي ويژه اي استفاده ميگردد كه از انواع معروف اين استخرها ، دو نوع آن با اسامي استخرهاي ته نشين اكسيلاتور و پولساتور قابل ذكرند .

امروزه جهت بهبود در كيفيت عمل ته نشيني ، علاوه بر استفاده از منعقد كننده ها ، از مواد ديگري نظير كربنات سديم ، سيليس فعال ، مواد جذب كننده و پلي الكتروليت ها كه به كمك منعقد كننده ها موسومند استفاده ميگردد .

 

3 _ صافي ها :

صاف كردن عبارت است از عبور مخلوط مايع و جامد از روي لايه هاي متخلخل كه در اثر آن مواد معلقي كه ابعاد آنها بزرگتر از تخلخل لايه ها باشد در سطوح متخلخل گرفته ميشوند .

صافي ها براي تصفيه آب چند كار را همزمان انجام مي دهند :

الف) تصفيه مكانيكي به صورت صاف كردن آب و گرفتن مواد كلوئيدي و آلگها و انگلهاي موجود در آب. شدت اينكار بسته به بزرگي و كوچكي خلل و فرج لايه ماسه دارد .

ب) در اثر خاصيت جذب سطحي دانه هاي ريز ماسه مواد كلوئيدي در آب را بدور خود جمع مي كنند .

ج) اكسيداسيون مستقيم مواد معدني و آلي آب با كمك اكسيژن محلول در آب .

د) كمك به رشد و تكثير باكتري هاي هوازي كه بصورت لايه لجن در روي ماسه ها نمودار مي گردد . اين باكتري ها با ترشح دياستازهايي مواد آلي را اكسيد كرده و يا با تغذيه آنها توليد نيتراتها و فسفاتها را مي نمايند . در روزهاي اول كار صافي ها ، به علت نبودن لايه لجن نامبرده ، تصفيه با كمك باكتريها رخ نمي د هد و نيز اگر سرعت جريان آب در صافي زياد باشد عمل تصفيه با كمك باكتريها ناچيز خواهد بود .

صافي ها را از نقطه نظر سرعت كارشناسان يعني جريان آب در ماسه به 2 دسته كند و تند تقسيم مي نمايند .

 

صافي هاي كند :

از خواص اين صافي ها همانا كمي سرعت جريان آب در ماسه آنها مي باشد كه مقدارش 05/0 تا 5/0 متر در ساعت ( بطور متوسط 1/0 تا 2/0 متر در ساعت ) است . بلندي آبرا روي ماسه برابر 3/0 تا 1 متر بر مي گزينند . قدرت صافي يعني مقدار آبي كه در روز مي تواند تصفيه كند برابر است يا 5/2 تا 7 متر مكعب آب در هر متر مربع از سطح صافي . ماسه مصرفي را معمولاً از جنس كوارتز با قطرهاي 2/0 تا 2 ميلي متر (مناسب ترين قطر 3/0 تا 4/0 ميلي متر) و كلفتي لايه ماسه فعال را 5/0 تا 2/1 متر انتخاب مي كنند . قطر دانه هاي موثر ماسه براي صافي هاي تهيه كننده آب آشاميدني ريزتر از صافي هاي تصفيه كننده آب كارخانجات مي باشند . براي اينكه آب در حين گذشتن از صافي ماسه هاي نرم را با خود نبرند ، زير لايه ماسه فعال يك لايه نگهدارنده پيش بيني مي كنند كه قطر دانه هاي آن 2 تا 25 ميلي متر باشد . كلفتي اين لايه حدود 20 تا 400 ميلي متر در نظر گرفته ميشود . بسته به درجه آلودگي آب پس از چند روز تا حداكثر دو ماه كار كردن ، بعلت كثيف شدن لايه ماسه ، افت فشار در صافي افزايش يافته و راندمان آن به شدت پايين آمده ، شستشوي آن لازم مي گردد كه به روشهاي زير انجام مي گيرد . در صورتيكه در ساختمان صافي از يك يا چند لايه نگهدارنده استفاده شده باشد براي تميز كردن آن بايستي قسمتي از لايه روئين ماسه را به كلفتي 2 تا 3 سانتي متر برداشت و سپس سطح صافي را دوباره صاف نموده و آنرا مورد بهره برداري قرار داد . پس از چند بار كه اينكار تكرار شد و كلفتي لايه هاي برداشته شده به 30 تا 40 سانتي متر رسيد بايد ماسه هاي برداشت شده را پي از شستشو دوباره روي صافي قرار دهند . برداشت لايه هاي كثيف روي صافي در تأسيسات كوچك با دست و در صافي هاي بزرگ با كمك ماشين هاي مخصوص انجام مي گيرد . در طرح صافي ها بايد توجه شود كه كه بعلت نياز به شستشوي صافي و براي جلوگيري از ايستادن كار تصفيه خانه ، حداقل دو صافي در كنار هم كار كنند . براي اينكه صافي پس از شستشو و از دست دادن لايه زيستي خود بتواند تصفيه بيولوژيكي را تجام دهد در روزهاي اول پس از شستشو ، مقداري سولفات آلومينيوم روي قشر ماسه مي پاشند . از آنجا كه سطح صافي از تقسيم دبي آب مورد تصفيه بر سرعت جريان آب در ماسه بدست مي آيد و سرعت جريان آب در صافيهاي كند كمتر ميباشد لذا صافي هاي كند داراي حجمي بزرگ بوده ، تأسيسات آن گران و مدت تصفيه زياد خواهد بود .

 با اينحال تصفيه آب در صافي هاي كند بعلت تماس بيشتر آب با لايه هاي زيستي ، خيلي بهتر انجام مي گيرد .

صافي هاي تند :

اختلاف اصلي اينگونه صافي ها با صافي هاي كند در سرعت و در نتيجه درجه تصفيه آنهاست . در اين صافي ها سرعت جريان آب در ماسه خيلي بيشتر است و لذا تصفيه زيستي در آن خيلي كم انجام ميگيرد . بعلاوه روش شستشوي صافي هاي تند برخلاف صافي هاي كند كه اغلب با برداشتن لايه هاي كثيف روي صافي عملي است تنها با كمك جريان وارونه آب و هواي فشرده در ماسه بوده ، اين صافي ها بجاي لايه نگهدارنده از شن و ماسه درشت و لوله هاي زهكشي معمولاً از پستانكهايي كه بفواصل حدود 10 سانتي متر از هم در جاسازيهاي پيش بيني شده در كف صافي پيچ مي شوند استفاده ميشود . پستانكهاي نامبرده كه از پلاستيك و كائوچو و يا فلز است زنگ نزن ساخته مي شوند داراي شيارهايي هستند كه از آن راه آب تصفيه شده به قسمت زير صافي مي رود و بعلت كوچكي اين شيارها دانه هاي ماسه نمي تواند از آنها بگذرند .

روش شستشو در 3 مرحله زير انجام مي گيرد :

1) با كمك يك كمپرسور هواي فشرده باندازه كافي در جهت عكس جهت جريان آب در صافي در حالت تصفيه در ماسه ميدمند كه 2 تا 1 دقيقه طول مي كشد .

2) در اين مرحله آب و هواي فشرده از همان مجرا در صافي وارد ميشود .

3) مرحله سوم جريان هوا قطع و جريان آب با همان ميزان قبلي لجن هاي بدست آمده از شستشوي صافي را به كانال هدايت فاضلاب مي فرستند تا اينكه آب روي صافي كاملاً زلال گردد مدت زمان مرحله سوم نيز 2 تا 1 دقيقه مي باشد .

معمولاًٌ آب حاصل از شستشوي صافي را در مخازن جمع آوري و پس از ته نشيني آب صاف شده را بعنوان بازيافتي در مدار تصفيه خانه وارد مي سازند .

ميزان سرعت آب در صافي هاي تند در حدود 120 متر مكعب در متر مربع در روز مي باشد كه با روشهاي جديد به حدود 240 متر مكعب در متر مربع در روز رسيده است .

 

صافي هاي تحت فشار :

اصول كار صافي هاي تحت فشار شبيه انواع ديگر صافي ها بوده جز اينكه شن و ماسه و شبكه هاي زهكشي آن در داخل استوانه اي قرار دارد كه تحت فشار آب ميباشد .

اگرچه تصفيه اوليه براي صافي ها نيز ضروري است ولي از آنجا كه كاربرد اين صافي ها براي اجتماعات كوچك و موسسات بوده به دليل كمبود جا و نيروي انساني معمولاً از تصفيه اوليه چشم پوشي مي شود . لذا آب مورد تصفيه مي بايست تيرگي زيادي نداشته باشد .

4_ حذف برخي از مواد اضافي موجود در آب :

 حذف بو و طعم

پيدايش بو، رنگ و طعم در آبهاي سطحي و زير زميني از مشكلاتي است كه عوامل متعددي چون پسابهاي صنعتي ، كشاورزي و فاضلابهاي شهري ، توسعه شهرنشيني و پيشرفت صنايع در ايجاد آن موثرند . احساس بو وطعم تقريبا بهم مربوط است و اعتراض به طعم هاي بد آب هميشه با اعتراض به بوهاي بد آب توام است . با توجه به حساسيت ذائقه و شامه افراد مختلف در برابر بو و طعم هاي گوناگون ، مشكل بتوان از منابع موجود آب بي بو و بي طعم بر اساس استاندارد هاي جهاني تهيه نمود . ليكن بر حسب امكانات اقتصادي و توسعه بهداشتي در هر منطقه سعي مي شود تا آنجا كه ممكن است رنگ و بو و طعم اضافي آبرا حذف نمايند كه اين عمل با روش هوادهي و استفاده از موادي چون پرمنگنات پتاسيم ، كلر و ذغال فعال عملي است .

روش هوادهي در تصفيه آب آشاميدني كاربرد فراوان دارد . هوادهي براي خروج گازهاي مختلف چون انيدريد كربنيك ، هيدروژن سولفوره و يا عوامل گازهاي ديگري كه باعث بو و مزه نامناسب در آب شده اند انجام مي گيرد . از سوي ديگر هوادهي باعث اكسيداسيون نمكهاي فرو و منگنز بصورت رسوب آنها گرديده و همچنين باعث اكسيداسيون فنولها و مانع توسعه موجودات ريز آب مي گردد. بطور كلي هوادهي به آب را ميتوان يك عمل خالص سازي تلقي نمود .

پرمنگنات پتاسيم نيز قادر است در غلظت هاي مناسب بوهاي مختلف را به سرعت و شايد بهتر از هر اكسيدان ديگر زايل كند . ازن كه عامل اكسيد كننده قوي است بدليل عملكرد فوري مورد توجه بوده و در بسياري موارد بهتر از كلر كه زمان تماس زيادتري نياز دارد عمل مي نمايد . ذغال نيز از مدتها قبل بعنوان عامل حذف بو و طعم مورد استفاده بوده است كه اينك نوع جديدي از آن بنام ذغال فعال كه بدو صورت پودر و دانه مورد استفاده است عملا جايگزين ذغال معمولي گرديده و مصرف آن در صنايع تصفيه آب عموميت يافته است .

 

جذب گاز كربنيك اضافي از آب

وجود گاز كربنيك آزاد و اضافي در آب سبب تاثير روي جدار ظرفها و لوله هاي بتني و فرسايش آنها گرديده و درجه سختي آب را افزايش مي دهد . از سوي ديگر تاثير آبهاي اسيدي روي لوله هاي فولادي گالوانيزه سبب افزايش مقدار تركيبات محلول روي و سرب در آب ميگردد كه اثرات مسموم كننده در انسان دارند. مقدار گاز كربنيك اضافي را مي توان  به روشهاي مكانيكي مانند هوادهي و يا با استفاده از تركيبات شيميايي نظير آب آهك و سنگ دولوميت از آب جدا كرد .

 

كاهش درجه سختي آب

در سالهاي اخير ميزان تهيه آب سبك افزايش يافته كه دو دليل عمده براي اين امر ميتوان ذكر نمود :

اولا پيدايش و پيشرفت صنايع جديد كه تمامي آنها نياز به آب سبك شده دارند . ثانيا پيشرفت تمدن و پي بردن افراد بخواص آبهاي سبك و ارزش اقتصادي آنها نسبت به آبهاي سنگين.

سختي آب كلاً به وجود كربناتها ، بيكربناتها ، سولفاتها و كلرورهاي فلزات كلسيم و منيزيم ، آهن ، منگنز و آلومينيوم مربوط است ولي 3 فلز اخير بمقادير جزئي در آب موجودند لذا اثر آنها در سختي آبها خيلي كم است و سختي آب معمولا در اثر وجود نمكهاي محلول كلسيم و يا منيزيم در آن مي باشد .

سختي آبها بوضع زمين شناسي محلي كه آب با آن تماس دارد مربوط بوده و مقدار آن در آبهاي سطحي و زيرزميني و بالاخره كليه آبهاي موجود در زمين متفاوت است . سختي آب شامل سختي موقت و دائم مي باشد سختي موقت را مي توان با جوشاندن آب حذف نمود ولي  سختي دائم فقط با مصرف مواد شيميايي ممكن است كم و يا حذف گردد. سختي را در 2 نوع كربناتي و غير كربناتي نيز تقسيم بندي نموده اند كه سختي كربناتي ، كربناتها و بيكربناتهاي كلسيم و منيزيم و سختي غير كربناتي ، شامل سولفات و كلرور آن دو مي باشد . روشهاي متداول براي كاهش سختي آب  عبارتند از :

الف) روش تعويض يونها :

در اين روش با تركيب شيميايي ، يون كلسيم و منيزيم را در بي كربنات آنها با يون نمك ديگري مانند سولفاتها ، نيتراتها و فسفاتها عوض مي كنند . در روش تعويض يونها تمام نمك كلسيم و منيزيم از آب گرفته مي شود و گاز كربنيك باقي مانده بصورت گازي محلول در آب و خورنده نمودار مي گردد كه بايد از آب گرفته شود .

لذا پس از فعل و انفعالات شيميايي نامبرده شده بايستي بوسيله هوادهي و يا گرم كردن آب گاز كربنيك محلول در آنرا بيرون آورد . بعلاوه در اين روش درجه سختي آب خيلي پايين مي آيد و براي آشاميدن مناسب نيست لذا آب سبك شده را دوباره با نسبت دلخواهي با آب سخت مي آميزند و سپس بكار ميبرند.

پر استعمال ترين روش تعويض يوني روش پرموتيت است كه در آن آب سخت را از صافي هاي سربسته زير فشار مي گذارند . در اين صافي ها ذرات سيليكات آلومينيوم يعني زئوليت بصورت طبيعي خود يا بصورت مصنوعي (پرموتيت ) قرار دارد . بسته بدرجه سختي آبي كه تصفيه مي گردد زئوليت ها پس از مدتي خاصيت خود را از دست مي دهند كه در اينصورت بايستي با جريان آب نمك غليظي سيليكات كلسيم و منيزيم بدست آمده در صافي را دوباره به زئوليت كاآمد تبديل نمود . بجاي پرموتيت مي توان از تركيبات ديگري نظير وفاتيت و لواتيت استفاده نمود .

ب) استفاده از آهك :

اين روش براي آبهايي كه سختي كربناتي بسيار دارند مناسب است . بوسيله اين روش مي توان مقدار سختي آبرا تا 35 ميلي گرم  در ليتر پايين آورد . آهك را بصورت آب آهك و يا پودر آهك بكار مي برند كه ميزان مصرفي 35 تا 50 گرم براي هر متر مكعب مي باشد . كاربرد آب آهك براي كاهش درجه سختي آب معمولا وقتي انجام ميگيرد كه همراه سختي هاي ناپايدار ،آب داراي سختي پايدار نيز باشد . در اينصورت براي كاهش سختي پايدار علاوه بر آب آهك از كربنات سديم نيز استفاده مي شود . لازم به يادآوري است كه آب خيلي سبك از نظرآشاميدن خوشمزه نبوده و آب آشاميدني حداقل بايستي حدود 30 ميلي گرم در ليتر  سختي داشته باشد . حداكثر ميزان سختي نيز در برخي طبقه بنديها ، 300  ميلي گرم در ليتر تعيين گرديده است .

 

گرفتن آهن و منگنز اضافي از آب

آهن و منگنز در آب بيشتر بصورت بي كربنات ها و يا سولفاتهاي دو ظرفيتي اين فلز ها كه هر دو محلولند يافت مي شوند. براي كم كردن مقدار آهن و منگنز بايد بوسيله اكسيداسيون ، محلولهاي بي رنگ اين فلزات دو ظرفيتي را تبديل به تركيبات رنگي و نامحلول فلزات سه ظرفيتي نمود . براي اكسيداسيون نمكهاي دو ظرفيتي آهن و منگنز دو روش متداول است .

الف ) روش هوادهي :

مناسبترين روش جدا كردن نمكهاي آهن و منگنز در آب ، روش هوادهي است كه در مورد نمكهاي منگنز عمل هوادهي خيلي شديدتر انجام مي گيرد . بايد توجه داشت كه گند زدايي آب با كلر بايد هميشه پس از كاستن نمك هاي آهن صورت گيرد زيرا در غير اين صورت مقدارز ياد ي كلر ، صرف اكسيداسيون  تركيبات دو ظرفيتي آهن ميگردد.

ب)استفاده از روش شيميايي:

وقتي مقدار آهن در آب زياد نباشد (كمتر از 3 ميلي گرم در ليتر ) ميتوان بجاي هوادهي از صافيهاي تند زير فشار دولوميتي استفاده نمود . همچنين مي توان اكسيداسيون را با اضافه كردن تركيب هايي مانند پرمنگنات پتاسيم به آب و سپس با استفاده از منعقد كننده هايي مانند آلومينات سديم ويا سولفات آلومينيوم ، جدا كردن آهن را در استخرهاي ته نشين مانند اكسيلاتور انجام داد.

 

گرفتن چربي

در آبهائي كه مقدارچربي آنها زياد است براي گرفتن آن ميتوان از روشهاي زير استفاده نمود .

الف) روش مكانيكي: براي جدا كردن مقدار چربي زياد ( بيش از 5 ميلي گرم در  ليتر ) از استخرهاي ته نشيني ويا حوضچه هاي چربي گير استفاده مي شود .

ب) كاربرد كربن فعال : براي جدا كردن مقادير كم چربي (كمتر از 5 ميلي گرم در ليتر ) لايه اي از پودر ذغال را روي صافي قرار مي دهند و آبرا از صافي مي گذرانند. قطر دانه هاي ذغال حدود 1 ميلي متر و سرعت جريان آب در صافي 5 تا 6 متر در ساعت بايد برگزيده شود . مقدار مصرف ذغال 400 گرم ودر خشك  براي هر متر مكعب آب مي باشد . لايه ذغال پس از مدتي بايد عوض شود .

 

كنترل ميزان فلوئور موجود در آب

پس از كشف رابطه فلوئور با بهداشت دندانها ، بمنظور حذف آن و يا اضافه كردن آن به آب اقداماتي انجام گرفته است . روش كلي حذف مقدار زيادي آن ، به كمك مبادله كننده هاي آنيوني بوده كه خيلي مناسب مي باشد . مصرف فسفات تري كلسيك كه با فلوئور ايجاد فلوئورو آپاتيت مي كند و همچنين پودر استخوان بدون مواد آلي  كه ايجاد كربوناتو آپاتيت ميكند نيز متداول است . روش ديگري كه مقرون بصرفه است بطريق عبور آب از بسترهاي سولفات آلومينيوم ، رس و سيليس فعال مي باشد .

فلوئور زني  بر عكس حذف آن ، ساده و نسبتا ارزان است . مواد مصرفي مانند فلوئور كلسيم يا سديم ، اسيد فلوئوسيليكات سديم بوسيله دستگاههاي مخلوط كننده بطور يكنواخت قبل از كلر زدن و يا بعد از صاف كردن به آب اضافه مي گردند . بهرحال در ميزان فلوئور آب بايستي دقت كافي بعمل آيد تا خطراتي ايجاد نكند .

استانداردهاي موجود ، ميزان فلوئور مورد نياز براي ممانعت از پوسيدگي و فساد ، مخطط يا خالدار شدن دندانها را بين 6/0 تا 5/1 ميلي گرم در ليتر تعيين نموده است .

 

شيرين كردن آبهاي شور

اقيانوسها يكي از بزرگترين منابع ذخيره آب ميباشند ولي با داشتن حدود 5/3 درصد وزني املاح ، استفاده مستقيم آنها در بيشتر موارد دچار اشكال ميشود . چون آب مصرفي در صنعت و كشاورزي و شرب هر يك مشخصات خاصي دارند كه با آب اقيانوسها و درياها مطابق نيست ، لذا حذف قسمت اعظم املاح آب اقيانوسها و انجام پاره اي تغييرات در تركيبات آنها قبل از مصرف حتمي و ضروري است .

مهمترين املاحي كه از آب اقيانوسها و درياها براي شيرين كردن بايد حذف شود كلرور سديم است كه به شوري آب موسوم بوده و مقدار متوسط آن 34 گرم در ليتر ميباشد . همچنين مقاديري از املاح كلسيم و منيزيم نيز ممكن است در آب درياها موجود باشد كه گاهي در تهيه آب شيرين ايجاد اشكال مي نمايد .

روشهاي شيرين كردن آب بسته به مقدار نمكهاي موجود در آن متفاوت بوده و مهمترين اين روشها عبارتند از :

الف) روش تقطير

ب) روش الكترودياليز

ج) روش استفاده از مبادله كننده هاي يوني

د) روش انجماد

علاوه بر روشهاي فوق ، استخراج آب شيرين از آبهاي شور با استفاده از حلالهاي مختلف ، روش اسمزي و روش تقطير در فشار بحراني نيز امكان پذير است كه هنوز مطالعات كافي روي اين روشها انجام نشده و بطور قطع نمي توان در مزايا و معايب آنها اظهار نظر نمود .

برخي مواقع براي اينكه قيمت آب بدست آمده كمتر گردد چندين روش را با هم تلفيق نموده و تواماً مورد استفاده قرار ميدهند .

5_ ضد عفوني :

دليل اصلي ناپاكي برخي از آبهاي شرب وجود باكتريهاي بيماريزا در آنها ميباشد . بدين سبب پاك كردن آب از نظر ميكروبها از يك طرف و نظارت صحيح در آلوده شدن آب در دستگاه توزيع تا مصرف كننده از طرف ديگر مطرح است .

صاف كردن و ديگر عمليات فيزيكي مي توانند آبرا پاك سازند ولي در واقع اعمال فوق نمي توانند بطور مطلق اطمينان خاطر براي مصرف كنندگان داشته باشند . چنانچه آبي در اصل پاك باشد و در شبكه توزيع به دليلي آلوده شود لزوم ضد عفوني آب براي اطمينان  نيز ضروري است . از مواديكه معمولاً  براي ضد عفوني آب  بكار ميرود : ازن ، يدو برم ، اشعه ماوراء بنفش و كلر قابل ذكرند كه كلر و تركيبات آن به دليل ارزان بودن و مطمئن بودن بيش از ساير مواد مورد مصرف است .

در مورد عمل ضد عفوني كنندگي كلر آنچه كه امروزه مورد قبول اكثريت ميباشد اين است كه كلر با پوسته سلول و مواد پروتئيني و ازته درون سلول تركيب شده و مانع عمليات حياتي سلول مي شود .

كلر وقتي به آب اضافه ميشود توليد اسيدهاي هيپوكلرو و هيپيوكلريت مي نمايد

در مرحله بعد اسيد هيپوكلرو خود به يون   و يون  هيپوكلريت يونيزه مي گردد .

و بهترين PH براي اين عمل بين 6-5 مي باشد .
مقدار كلر اضافه شده به آب شرب بايستي در حدي باشد كه مقدار جزئي باقيمانده داشته باشد در آبرساني ميزان مصرفي براي كلر زني معمولاً از يك گرم براي هر متر مكعب آب تجاوز نمي كند . در موقع بيرون آمدن آب از تصفيه خانه نيز بايد ميزان كلر باقيمانده در آب كنترل شده و از 3/0 گرم در هر متر مكعب بيشتر نباشد .         

آب مصرفي براي توليد محصولات مختلف شايد در ابتدا مهم تلقي نشود ولي با تشديد بحران كم آبي در كشور توليد برخي محصولات تحت الشعاع قرار مي گيرد.
آب مجازي يكي از مقوله هاي تاثير گذار بر مصرف آب در كشور به حساب مي آيد كه در صورت عدم توجه در چگونگي مصرف آن مي تواند پيامدهاي ناخوشايندي براي منابع آبي كشور به دنبال داشته باشد.
با تشديد بحران آب در كشور اهميت توجه به اين موضوع افزايش يافت و صحبت از آن را بر سر زبان ها انداخت. توجهي كه سبب زير ذره بين رفتن اصلي ترين نمونه آب مجازي يعني محصولات كشاورزي شده و در نهايت مخالفت ها براي كشت برخي محصولات در استان هاي خشك و يا در كل كشور آغاز شده است.
ميزان مصرف آبي كه در ابتدا به چشم نمي آيد ولي با دقت بيشتر متوجه سهم كلان اين بخش مي شويم به گونه كه بنا بر بررسي هاي صورت گرفته براي  يك عدد سيب زميني ۱۰۰ گرمي در حدود ۲۵ ليتر و براي برداشت يك عدد سيب ۱۰۰ گرمي ۷۰ ليتر، يك كيلوگرم خيار ۲۰۰ ليتر، هندوانه يك كيلوگرمي ۵۰۰ ليتر، يك كيلوگرم ذرت ۷۶۰ ليتر، يك كيلوگرم گندم ۱۳۰۰ ليتر و يك كيلوگرم برنج ۴۰۰۰ ليتر آب نياز دارد.
ميزان مصرف آب به دست آوردن محصولات گوشتي همچون يك كيلوگرم گوشت مرغ ۴۰۰۰ ليتر و براي به دست آوردن يك كيلوگرم گوشت گاو ۱۵۰۰۰ ليتر آب است.
ساير محصولات نيز ميزان مصرف قابل توجه دارد به گونه اي كه براي يك جفت كفش چرم ۸۰۰۰ ليتر، يك پرس چلوكباب ۴۸۰۰ ليتر و يك ساندويچ همبرگر ۲۵۰ گرمي ۲۴۰۰ ليتر آب مصرف مي كند.

اين نكته قابل توجه است كه در بخش صنعت، براي توليد يك دستگاه خودرو ۸۰۰۰۰۰ ليتر آب مورد استفاده قرار مي گيرد.